Naukowcy odkryli, w jaki sposób ptaki uaktywniają widzenie w ultrafiolecie

Niektóre gatunki ptaków, takie jak zięby czy wróble, oprócz światła widzialnego widzą również promieniowanie ultrafioletowe. Dzięki temu są w stanie przekazywać sobie informacje w sposób niewidoczny dla innych gatunków. Nowe badania ujawniają, w jaki sposób ptaki te "włączają" widzenie dodatkowych długości fali. Okazało się, że odpowiadają za to dwie adaptacje: zmiany chemiczne wywoływane w pigmentach filtrujących światło (karotenoidach) oraz odpowiednia regulacja opsyn, czyli światłoczułych receptorów znajdujących się w siatkówce oka.

Istnieją dwa typy komórek światłoczułych (fotoreceptorów) w oku - czopki i pręciki. Za widzenie kolorów odpowiadają czopki. W ludzkim oku znajdują się trzy rodzaje czopków odpowiedzialnych za widzenie koloru niebieskiego, zielonego i czerwonego, podczas gdy u ptaków wyróżnia się jeszcze czwarty rodzaj umożliwiający, w zależności od gatunku, widzenie fioletu lub ultrafioletu. W najnowszych badaniach wytłumaczono, w jaki sposób ptaki zwiększają liczbę postrzeganych kolorów. Odbywa się to za pomocą zmiany w chemicznej strukturze barwników karotenoidowych oraz odpowiedniego dostrojenia czułości czopków niebieskich i fioletowych lub ultrafioletowych (w zależności od gatunku).

Autorzy badań sugerują, iż taka zdolność została wykształcona ewolucyjnie, ponieważ postrzeganie większej liczby kolorów oraz precyzyjne dostosowywanie wzroku może, przykładowo, umożliwić samicom odróżnienie subtelnych różnic w upierzeniu samców, dzięki czemu są one w stanie wybrać najsilniejszego partnera. Taka zdolność może również dać przewagę przy zdobywaniu pożywienia. Kolejnym krokiem w badaniach będzie prześledzenie mechanizmów molekularnych odpowiedzialnych za koordynowanie modyfikacji karotenoidów i opsyn.